چاپ سیلک اسکرین، چاپ اسکرین یا سری گرافی، اسلوبی که بر روش تکثیر با استِنسیل مبتنی است. در این اسلوب از پارچه توری ظریف (اغلب ابریشم)، چون سطح تکیهگاهی برای ورقه استنسیل استفاده میشود
ورقه استنسیل را روی پارچه - که بر روی کلافی (چهارچوب) محکم شده - میچسبانند. مرکب غلیظ را با ابزاری تیغه مانند (اسکویی جی) بر سطح استنسیل میگسترانند که از بخشهای نفوذپذیر توری به سطح دیگری در زیر کلاف میرسد. بدین ترتیب، نقش موردنظر را میتوان با رنگهای مختلف بر روی سطوح مستوی یا غیر مستوی چاپ کرد. تصویر چاپ شده با این اسلوب اغلب دارای لبههای تیز است، گویی کاغذی رنگی را بریده و چسباندهایم. از این خاصیت توسط هنرمندان برای خلق آثار بدیع بهکاررفته است. سیلک اسکرین و سری گراف به اثری گفته میشود که با این اسلوب تکثیر شده است.
این اسلوب توسط ساموئل سیمُن ابداع شد (1907) و نخست موارد استفاده تجاری و تبلیغاتی داشت. امروزه هم به صورت صنعتی و هم به صورت تکثیر هنری بکار میرود. در چاپ سیلکاسکرین صنعتی این تکنیک بیشتر برای چاپ روی پارچه و البسه، اجسام و بستههای پلاستیکی (پلی پروپیلن و پلی اتیلن)، CD و DVD، کاغذ و مقوا، سرامیک، شیشه، چوب، فلز و نظایر آن بکار میرود. در چاپ سیلک اسکرین هنری این روش بیشتر برای نوع بیان بصری خاص ناشی از اسلوب آن از سوی هنرمندان جهت تکثیر محدود و شمارهدار یک اثر هنری بکار گرفته شده و در نهایت همهٔ نسخهها به امضاء هنرمند میرسد.
Stencil:با الگو و نقشه روانداختن،schablon(شابلون) این واژه در ارتباط نزدیک با واژه Mimeograph به معنی تکثیرکردن و ماشین تکثیر است و اما Silk Screening که نامی قدیمتر است برای Serigraphy که امروزه متداول است. آن نام قدیمتر برای زمانی است که واقعاً از ابریشم استفاده میکردند. حالا از موادی چون Polyester یا Nylon بهره میبرند. هر چند Seri که ریشه لاتین دارد؛ یعنی ابریشم. این روش بهکارگیری ابریشم 25 سده پیش از میلاد در یونان و مصر نیز سابقه داشتهاست و Samuel Simon در آغاز سده بیستم در منچستر در چاپ آنگونه که نوشته شدهاست، از آن بهره بردو حتی پس از وی در سانفرانسیسکو John Pilsworth این روش را گسترش داد و به گونه تمام رنگی درآورد و آن screen printing خوانده شد. خمیر مایه اصلی تکنیک Silk Screening که از تکنیکهای Graphic Design است از تکنیک عکاسی گرفته شدهاست. عکاسی و گرافیک با هم ارتباط تنگاتنگی دارند.
تاریخچه چاپ سیلک: اولین کسانی که چاپ سیلک را به وجود آوردند ژاپنیها بودند از رنگدانههای طبیعی پود شده روی دیوار غارها میتوان فهمید که عمل گرتهبرداری به چه دورانی برمیگردد. مردمان جزایر فیجی از برگ درخت موز برای چاپ استفاده میکردند هر نوع اشکالی که میخواستند روی برگبرش میزدند و با رنگآمیزی آن و فشار آن بر روی سطحی آن تصویر چاپ میشد.
انواع چاپ سیلک
- چاپ PVC
- چاپ پلاستیزول
- چاپ دیسکو
- چاپ فلوک
- چاپ پفکی
- چاپ اورینت